ಭಾಗ – 1

ಸತ್ಯ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಿದ ಪಾಠಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿರಳವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದನು. ಬದಲಾಗಿ ಅವನು ತಮ್ಮ ವರ್ಗದ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಕಲಿಸಿದ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದನು.

ಐದು ಮತ್ತು ಏಳು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಪುಟ್ಟ ಮಕ್ಕಳು ಭಜನೆ ಹಾಡಲು ಮತ್ತು ಆಟ ಆಡಲು ಸತ್ಯನ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಸತ್ಯ ಈ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾದ ನಡವಳಿಕೆಯ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಲು ಬಳಸಿದನು. ಆತನು ಅವರಿಗೆ, “ನಿನ್ನ ತಾಯಿ ನಿನ್ನನ್ನು ಹೆತ್ತವಳು; ನಾನಾ ರೀತಿಯ ನೋವು, ತೊಂದರೆಗಳು ಮತ್ತು ಅನಾನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಅವರು ಈ ದೇಹವನ್ನು ನಿಮಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ನಿಮ್ಮ ತಂದೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಸಾಕಿ ಸಲಹಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ; ಇಬ್ಬರೂ ನಿಮಗಾಗಿ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನಿಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿ, ಅವರ ಮಾತು ಪಾಲಿಸಿ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಸಂತೋಷಪಡಿಸಿ. ಎಲ್ಲಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರಿ. ನಿಮ್ಮ ಪೋಷಕರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಖಂಡಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಮುಚ್ಚಿಡಬೇಡಿ. ಪರಮಾಣು ಮತ್ತು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಬಾಂಬ್‌ನ ಶಕ್ತಿಗಿಂತ ಸತ್ಯದ ಶಕ್ತಿ ದೊಡ್ಡದು!. ಸತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ ಯಾವುದೇ ಆಯುಧವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೇಳಬೇಕೆಂದು ನೀವು ತಿಳಿದಿರಬೇಕು; ಸತ್ಯವನ್ನು ಹಿತವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿ. ಅದು ಇತರರಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿ ಅಥವಾ ನೋವುಂಟು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ”.

ಮಕ್ಕಳು ಸ್ವಲ್ಪ ದೊಡ್ಡವರಾದಾಗ, ಅವರು ಸರಿಯಾದ ನಡವಳಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಸತ್ಯ ಅವರಿಗೆ, “ಕೋಪ, ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಅಸೂಯೆ ಮುಂತಾದ ಕೆಟ್ಟ ಗುಣಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಿ. ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಿ, ಅದು ನಿಮ್ಮ ಜೀವನದ ಉಸಿರಾಗಿರಬೇಕು. ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನೀವು ಇಡೀ ಜಗತ್ತನ್ನು ಗೆಲ್ಲಬಹುದು.” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದನು. ಅವನು ಅವರಿಗೆ, “ಎಂದಿಗೂ ಯಾವುದನ್ನೂ ಕದಿಯಬೇಡಿ. ನಿಮಗೆ ಆಹಾರ, ಪುಸ್ತಕ ಅಥವಾ ಪೆನ್ನಿನ ನಿಜವಾದ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಸಹಪಾಠಿಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ನಂತರ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ಆದರೆ ಅವರ ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಏನನ್ನೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ.” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದನು.

ಸತ್ಯನಿಗೆ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿ ಇತ್ತು. ಮಕ್ಕಳೂ ಕೂಡ ಆತನನ್ನು ಅಪಾರವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವನು ಮತ್ತು ಅವನ ಬೋಧನೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಅವರ ಪ್ರೀತಿ ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಣ್ಣ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಕೇಶಣ್ಣ, ರಂಗಣ್ಣ, ಸುಬ್ಬಣ್ಣ, ರಾಮಣ್ಣ ಮತ್ತು ಇತರರು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು – “ರಾಜುವಿನ ಮಾತುಗಳು ತುಂಬಾ ಸಿಹಿಯಾಗಿದೆ ಅವನು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಿಯ. ”ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಹುಡುಗ, “ನೀನು ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ, ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಆತನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವುದಿಲ್ಲವೇ?”. ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಹುಡುಗ, “ರಾಜು ನಮಗೆ ಅನೇಕ ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡಾದರೂ ನಾವು ಪಾಲಿಸಬೇಕು.” “ದೇವರು, ತಾಯಿ, ತಂದೆ, ನನ್ನ ಜೀವನ” ಎಂದು ಕೇಶಣ್ಣ ಹೇಳಿದನು. ಇನ್ನೊಬ್ಬ, “ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಸತ್ಯವನ್ನೇ ಮಾತನಾಡುತ್ತೇನೆ” ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದನು. ಆ ದಿನಗಳಿಂದಲೇ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವಿಧ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗಳ ನಡುವೆ ಏಕತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು. ಪುಟ್ಟಪರ್ತಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಇದ್ದರು. ಅವರು ಮೊಹರಂ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸತ್ಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ “ಪೂಜಾ ವಿಧಾನ ಅಥವಾ ಧರ್ಮಕ್ಕಿಂತ ನೈತಿಕತೆ ಮುಖ್ಯ” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದನು. ”ನೈತಿಕತೆಯು ನಮ್ಮ ಜೀವನ-ಶಕ್ತಿ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಧರ್ಮದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬೇಧ ಮಾಡಬೇಡಿ. ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹದಿಂದಿರಿ ಮತ್ತು ಈ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ” ಎಂದನು. ಒಂದು ದಿನ, ಗಂಗಣ್ಣ ಎಂಬ ಹರಿಜನ ಹುಡುಗ (ಈ ಲೇಖನ ಬರೆಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ 90 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅವನ ಮಗ ಪ್ರಶಾಂತ ನಿಲಯದ ಆಡಳಿತ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ) ಸತ್ಯನನ್ನು ಊಟಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಮನೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ. ಸುಬ್ಬಮ್ಮ (ಸತ್ಯನ ಸಾಕು ತಾಯಿ) ಅವನೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದರು. ಸುಬ್ಬಮ್ಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವಳಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅವಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಯವಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಸತ್ಯ ಅವನಿಗೆ, “ನೀವು ಈ ರೀತಿ ಭಾವಿಸಬಾರದು. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಏಕತೆಯ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಇರಬೇಕು. ಇರುವುದು ಒಂದೇ ಜಾತಿ, ಅದು ಮಾನವೀಯತೆಯ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಧರ್ಮ, ಪ್ರೇಮದ ಧರ್ಮ.” ಎಂದು ಬೋಧಿಸಿದನು.

ಸತ್ಯ ಬುಕ್ಕಪಟ್ಟಣಂನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದನು. ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಲು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ELSC ಎಂಬ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪೆನುಕೊಂಡದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬಸ್ಸುಗಳು ಅಥವಾ ರೈಲುಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಪೆನುಕೊಂಡಾಗೆ ರೈಲು ಬಂದಾಗ, ಅದು ಹಳ್ಳಿಗರಿಗೆ ತುಂಬಾ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಅವರು ಅದನ್ನು, “ಒಂದು ಉದ್ದನೆಯ ಹಾವು ತರಹದ್ದು, ಹಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ತೆವಳುತ್ತಿದೆ, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಮುಂದೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಣ್ಣು ಮಾತ್ರ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದೆ!”. ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.

ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ, ಬುಕ್ಕಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಪೆನುಕೊಂಡಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದು ಅಮೇರಿಕಾ ಅಥವಾ ರಷ್ಯಾಗೆ ದೀರ್ಘ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವಂತೆಯೇ ಇತ್ತು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಟಿಫಿನ್-ಕ್ಯಾರಿಯರ್ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಈಶ್ವರಮ್ಮ ಸತ್ಯನಿಗೆ ತಿನ್ನಲು ಕೆಲವು ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ತಿನಿಸು ತಯಾರಿಸಿ ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದರು. ಸತ್ಯ ಇತರ ಹುಡುಗರೊಂದಿಗೆ ಹೊರಟಾಗ ಅವನ ಪೋಷಕರು ಅಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಎತ್ತು-ಬಂಡಿ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ಒಟ್ಟು ಎಂಟು ಪುಟ್ಟ ಹುಡುಗರು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕರು ಆ ಬಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದರು. ರಸ್ತೆಗಳು ಏರಿಳಿತದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಪ್ರತಿ ಕಡಿದಾದ ಇಳಿಜಾರಿನಲ್ಲಿ, ಜೊತೆಗೆ ಇದ್ದ ಶಿಕ್ಷಕರು ಆ ಎಂಟು ಪುಟ್ಟ ಹುಡುಗರನ್ನು ಬಂಡಿಯಿಂದ ಇಳಿಸಿದರು. ಅವರು ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರ ನಡೆದು, ನಂತರ ಶಿಕ್ಷಕರು ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಬಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ಕೂರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಪ್ರಯಾಣವು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 5 ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ 9 ರವರೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಪೆನುಕೊಂಡದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಯಾವುದೇ ಅನುಕೂಲಗಳು, ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಮೂರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಪಟ್ಟಣದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊಕ್ಕಾಂ ಹೂಡಿದರು. ಪ್ರತಿದಿನ, ಸತ್ಯನು ಅವರಿಗೆ ಅಡುಗೆ ಬೇಯಿಸಿ, ಉಪಾಹಾರ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿ ಭೋಜನವನ್ನು ಸ್ವತಃ ತಾನೇ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ. ಆದರೆ ESLC ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣನಾದದ್ದು ಸತ್ಯ ಮಾತ್ರ. ಇತರ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣದ ಆಯಾಸದಿಂದ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷಾ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬರೆಯಲು ಆಗಲಿಲ್ಲ.

ಸತ್ಯ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಜನರು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವರು ಹಳ್ಳಿಯ ಮೂಲಕ ಎತ್ತಿನ ಬಂಡಿ ಮೇಲೆ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು!. ಸತ್ಯ ಈಗ ಕಮಲಾಪುರದ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದು, ಅವರ ಅಣ್ಣ ಶೇಷಮ ರಾಜು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಅಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಇದ್ದು, ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಸಿಗುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಸತ್ಯ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಾವಿಯಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ನೀರನ್ನು ಸೆಳೆಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 9 ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ಅವನು ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿದ್ದು, ನಂತರ ಅವನು ಶಾಲೆಗೆ ಹೊರಡುತ್ತಿದ್ದ. ಬೆಳಗಿನ ಉಪಾಹಾರವು ಹಿಂದಿನ ರಾತ್ರಿಯ ಉಳಿದ ಅನ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಉಪ್ಪು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೆನೆಸಿ ಗಂಜಿಯ ಹಾಗೆ ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಸೇರಿಸಿ ತಿಂದು ಶಾಲೆಗೆ ಓಡುತ್ತಿದ್ದನು.

ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ, ಮೂವರು ಕೂರುವ ಮೇಜಿನಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ನಡುವೆ ಕುಳಿತ. ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು ರಮೇಶ್ ಮತ್ತು ಸುರೇಶ್. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಶಿಕ್ಷಕರು ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಸ್ಕೌಟ್ ಸೇರಬೇಕು ಎಂದು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಖಾಕಿ ಶಾರ್ಟ್ಸ್, ಶರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಡ್ಜ್ ಅನ್ನು ಪಡೆದು, ಮುಂದಿನ ವಾರದೊಳಗೆ ಸಿದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದರು. ಪುಷ್ಪಗಿರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಊರಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ನವರು ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಸತ್ಯನ ಹತ್ತಿರ ಒಂದು ಪೈಸ ಇರಲಿಲ್ಲ. ರಾಜು ಕುಟುಂಬವು ದೊಡ್ಡ ಕುಟುಂಬವಾಗಿತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಪ್ಪ ರಾಜು ಅವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚು ಭರಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿದಾಗ ಸತ್ಯನಿಗೆ ಎರಡು ಆಣೆಯಷ್ಟು ದುಡ್ಡು ನೀಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳು ಕಳೆದಿದ್ದರಿಂದ, ಸತ್ಯ ಈಗಾಗಲೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಆಣೆ ತುಂಬಾ ಬೆಲೆ ಉಳ್ಳದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಸತ್ಯ ತರಗತಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕ ಮತ್ತು ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ನಾಯಕನಾದ ಕಾರಣ ಪುಷ್ಪಗಿರಿಗೆ ಹೋಗಲೇಬೇಕಾಯಿತು.

ಆದರೆ ಹಣವಿಲ್ಲದೆ, ಹೇಗೆ ಹೋಗುವುದು ಎಂದು ಸತ್ಯ ಯೋಚಿಸಿದನು. ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳಂತೆ ಸತ್ಯನಿಗೆ ಕಪಾಟು ತುಂಬಾ ಬಟ್ಟೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಕೇವಲ ಒಂದು ಜೋಡಿ ಚಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಹೊಂದಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಅವನು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ತನ್ನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಟವೆಲ್ ಅನ್ನು ಸೊಂಟಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಒಗೆದು ಒಣಗಿಸಲು ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದನು. ನಂತರ, ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಸುಡುವ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಹಾಕಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಇಸ್ತ್ರಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು. ಬಟ್ಟೆಯ ಗೀಟು ಹೊಂದಿಸಲು, ಸತ್ಯ ಅವುಗಳನ್ನು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಭಾರವಾದ ಟ್ರಂಕ್ ಕೆಳಗೆ ಇರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಸತ್ಯನ ಬಟ್ಟೆಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಇಡೀ ವರ್ಷಕ್ಕೆಲ್ಲ ಆ ಒಂದು ಜೊತೆ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಅವನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದನು.

ತನ್ನ ಬಳಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಜೋಡಿ ಬಟ್ಟೆಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಸ್ಕೌಟ್ ಸಮವಸ್ತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಹಣವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸತ್ಯನಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಹೇಳಲು ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಅವನ ಕುಟುಂಬದ ಗೌರವವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸತ್ಯ ಹೋಗಬಾರದೆಂದು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಸತ್ಯನಿಗೆ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಹಣದ ತೊಂದರೆಗಳಿವೆ, ಆ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಸ್ಕೌಟ್-ಗುಂಪಿನಿಂದ ಹೊರಬರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ರಮೇಶ್ ಗ್ರಹಿಸಿದನು. ರಮೇಶ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ, “ಅಪ್ಪ, ನಾನು ಸ್ಕೌಟ್ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ, ಅದು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ; ದಯವಿಟ್ಟು ನನಗೆ ಎರಡು ಜೊತೆ ಹೊಲಿಸಿ ಕೊಡಿ” ಎಂದನು.

ಒಂದೆರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ರಮೇಶ್ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಸತ್ಯನ ಮೇಜಿನೊಳಗೆ ಒಂದು ಟಿಪ್ಪಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಇರಿಸಿ, “ರಾಜು, ನೀನು ನನಗೆ ಸಹೋದರನಂತೆ, ನೀನು ಈ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು. ನೀನು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ನನಗೆ ಬದುಕಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಬರೆದನು.

ಸತ್ಯನು ಈ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ನೋಡಿ, ಅದನ್ನು ಹರಿದು ಮತ್ತೊಂದು ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆದನು. “ನೀನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಬಯಸಿದರೆ, ಈ ರೀತಿಯ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಇದು ನಮ್ಮ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನೀನು ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತನಾಗಲು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದರೆ, ಅಂತಹ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಬೇಡ. ಸ್ನೇಹವು ಹೃದಯದ ಸಂಬಂಧ, ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದರಿಂದ ಅದರ ಶುದ್ಧತೆ ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ”. ರಮೇಶ್ ಗೆ ಏನೂ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸತ್ಯ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿದನು. ಪುಷ್ಪಗಿರಿನಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಈಗ ಮೂರು ದಿನಗಳು ಉಳಿದಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಹುಡುಗರು “ರಾಜು, ನೀನು ಬರದಿದ್ದರೆ, ನಾವು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಸತ್ಯನ ಮೇಲೆ ಬರಲೇ ಬೇಕು ಎಂದು ಸಾಕಷ್ಟು ಒತ್ತಡ ಇತ್ತು.

ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಹುಡುಗ ಹನ್ನೆರಡು ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದ; ಬಸ್‌ಗೆ ಹತ್ತು ರೂಪಾಯಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಖರ್ಚಿಗೆ ಎರಡು ರೂಪಾಯಿಗಳು. ಹುಡುಗರು ತಮ್ಮದೇ ಖರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಆಹಾರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಸತ್ಯನ ಬಳಿ ಹನ್ನೆರಡು ರೂಪಾಯಿಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಅವನು ಗುಂಪಿನೊಂದಿಗೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಅವನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಅವನು ತನಗೆ ಹೊಟ್ಟೆ ನೋವು ಇದೆ ಎಂದು ನೆಪ ಹೇಳಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹೊರಡಲಿಲ್ಲ. ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಆತನಿಲ್ಲದೆ ಹೊರಡಬೇಕಾಯಿತು.

ಅವರು ಹೋದ ನಂತರ, ಸತ್ಯನಿಗೆ ತನ್ನ ಶಾಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮಾರಿ ಪುಷ್ಪಗಿರಿಗೆ ಹೋಗುವ ಯೋಚನೆ ಇತ್ತು! ಸತ್ಯನ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳೆಲ್ಲವೂ ಹೊಚ್ಚ ಹೊಸದಾಗಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಎಂದಿಗೂ ಅವುಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಬ್ಬ ಬಡ ಹರಿಜನ ಹುಡುಗನನ್ನು ಅವನು ತಿಳಿದಿದ್ದನು, ಆದ್ದರಿಂದ ಸತ್ಯ ಅವರ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ, ”ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೆಟ್ ಹೊಸದಾದರೂ, ಅವುಗಳನ್ನು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಬೆಲೆಗೆ ನಿನಗೆ ನೀಡಲು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಆದರೆ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಬೆಲೆಯನ್ನು ಸಹ ನೀಡಲು ಸಹ ಅವನು ಬಡವನಾಗಿದ್ದನೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯ, “ಪರವಾಗಿಲ್ಲ, ನೀನು ಎಲ್ಲಾ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು; ನನಗೆ ಐದು ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಕೊಡು, ಅದು ಸಾಕು, ನನಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ”. ಈಗಾಗಲೇ ಬಸ್ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಇದು ತನ್ನ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಸಾಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವನು ಭಾವಿಸಿದನು. ಇದರಿಂದ ಆ ಹುಡುಗ ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷಗೊಂಡ.

ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಹುಡುಗ ಸತ್ಯನಿಗೆ ಸಣ್ಣ ಚಿಲ್ಲರೆ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ. ಸತ್ಯನಿಗೆ ಅಷ್ಟು ಚಿಲ್ಲರೆ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವುದೇ ಚೀಲ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನು ಹರಿದ ಅಂಗಿಯ ಬಟ್ಟೆಯ ತುಂಡಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿದನು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸುವಾಗ, ಧರಿಸಿದ್ದ ಬಟ್ಟೆಯು ಹರಿದು ಹಣವೆಲ್ಲ ಕೆಳಗೆ ಚೆಲ್ಲಿತು.

ಬೀಳುವ ನಾಣ್ಯಗಳ ಶಬ್ದವು ಮನೆಯ ಯಜಮಾನಿ, ಸತ್ಯನ ಅತ್ತಿಗೆಗೆ ಕೇಳಿಸಿತು. ಅವಳು ಒಮ್ಮೆಗೆ, “ಈ ಹಣವನ್ನು ನೀನು ಎಲ್ಲಿಂದ ತಂದೆ? ಈ ಹಣವನ್ನು ನೀನು ಈ ಮನೆಯಿಂದ ಕದ್ದಿದ್ದೀಯೆ?” ಎಂದು ಕೇಳಿದಳು. ಸತ್ಯನು ಹೇಳಿದ ಯಾವುದೇ ವಿವರಣೆಯನ್ನೂ ಅವಳು ನಂಬಲಿಲ್ಲ. ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ ಹುಡುಗನನ್ನು ಕರೆತರುವ ಮೂಲಕ ಅವನು ತನ್ನ ಮುಗ್ಧತೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಅವನ ಅತ್ತಿಗೆಗೆ ಅದು ಮನವರಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ಸತ್ಯನಿಗೆ ಪೆಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು, “ನೀನು ಈ ಹಣವನ್ನು ನನ್ನ ಮನೆಯಿಂದ ಕದ್ದಿದ್ದೀಯ ಅದಕ್ಕೆ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ, ನಾನು ನಿನಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ”. ಎಂದಳು.

ಸತ್ಯ ಅವನ ಕುಟುಂಬದ ಗೌರವದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತೆಗೀಡಾದನು. ಜನರು ಈ ವಿಷಯವಾಗಿ “ಏನಾಯಿತು, ನೀನು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಏಕೆ ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ?” ಎಂದು ವಿಚಾರಿಸುವುದು ಅವನಿಗೆ ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಕುಟುಂಬದ ಗೌರವ ರಕ್ಷಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರಿಂದ, ತಕ್ಷಣವೇ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟು ಒಂಬತ್ತು ಮೈಲು ದೂರದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಪುಷ್ಪಗಿರಿಗೆ ನಡೆದನು.

ಅದು ಬೇಸಿಗೆಯ ದಿನಗಳು ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಸತ್ಯನಿಗೆ ತುಂಬಾ ಬಾಯಾರಿಕೆಯಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ದನಗಳನ್ನು ತೊಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರು ಮಾತ್ರ ಕಂಡಿತು. ಆ ಕೊಳಕು ನೀರಿನಿಂದ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ ತನ್ನ ಬಾಯಾರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಗಿಸಬೇಕಾಯಿತು.

ಪುಷ್ಪಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ ಅವನ ಸ್ಕೌಟ್ ಗುಂಪಿನ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ. ಅಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಅವನು ಪೂರ್ಣ ಹೃದಯದಿಂದ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡನು, ಹುಡುಗರಿಗೆ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿದನು. ಸತ್ಯ ಮೂರು ದಿನ ಏನೂ ತಿನ್ನಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ರಮೇಶ್ ಅದನ್ನು ಹೇಗೋ ಗ್ರಹಿಸಿದನು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಬಹಳ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ (ಏಕೆಂದರೆ ಸತ್ಯನಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿಯುವುದು ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ), ಅವನು ದೋಸೆ ಅಥವಾ ಇನ್ನೇನನ್ನಾದರೂ ತಂದು ಸತ್ಯನಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದನು. ಸತ್ಯ ಈ ರೀತಿ ಉಳಿದ ದಿನಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು.

ಹೊರಡುವ ಸಮಯ ಬಂದಾಗ, ಸತ್ಯ ರಮೇಶನ ಬಳಿ ಒಂದು ಆಣೆ ಸಾಲವನ್ನು ಕೇಳಿದನು. —- ಇದು ಸಾಲ ಮತ್ತು ಉಡುಗೊರೆ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದನು. ಇದರಿಂದ ಸತ್ಯ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ನಂತರ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೆ ಒಂಬತ್ತು ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ನಡೆದನು.

ಕಳೆದ ಎಂಟು ದಿನಗಳಿಂದ ಸತ್ಯ ದೂರವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ನೀರು ತರಲು ಯಾರೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಎಂಟು ದಿನಗಳಿಂದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನೀರಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬವು ಸಾಕಷ್ಟು ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಮನೆಯ ಮಹಿಳೆ ಶೇಷಮರಾಜುವಿನ ಬಳಿ ಸತ್ಯನ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ದೂರುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು.

ಹೀಗೆ ಸತ್ಯ ಮನೆ ತಲುಪಿದಾಗ ಶೇಷಮ ರಾಜು ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಕೋಪವನ್ನು ಅವನ ಮೇಲೆ ತೋರಿಸಿದನು. ಶೇಷಮ ರಾಜು ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಕೋಲಿನಿಂದ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಎಳೆಯುತ್ತಿದ್ದನು. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜನರು ದೊಡ್ಡ ಕೋಲನ್ನು ರೇಖೆಯನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸತ್ಯನನ್ನು ನೋಡಿದ ಕೂಡಲೇ ಅವನು ಕೋಲಿನಿಂದ ಸತ್ಯನ ಬೆರಳುಗಳಿಗೆ ಹೊಡೆದನು —-ಕೋಲು ಹಲವಾರು ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಮುರಿದು ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಿತು.

ಹಲವು ದಿನಗಳಿಂದ ನೀರು ತರುವವರು ಇಲ್ಲದಿರುವ ಹತಾಶೆಯನ್ನು ಶೇಷಮರಾಜು ಹೇಗೆ ಸತ್ಯನ ಮೇಲೆ ತೋರಿಸಿದನು ಎಂಬುದನ್ನು ಕೆಲುವು ನೆರೆಹೊರೆಯವರು ಅರಿತರು. ಈ ಘಟನೆಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಅವರು ಕಮಲಾಪುರಂಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಅವರು ಶ್ರೀ ವೆಂಕಪ್ಪ ರಾಜು ಅವರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು.

ತಂದೆ ಸತ್ಯನನ್ನು ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಭೇಟಿಯಾದಾಗ, ಬ್ಯಾಂಡೇಜ್ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗೂ ಊದಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಕೈ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಿಸಿದರು. ಅವರು ಸತ್ಯನ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿತರಾಗಿರುವುದಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಸತ್ಯ ಮರಳಿ ಪುಟ್ಟಪತಿ೵ಗೆ ಬರಬೇಕೆಂದೂ ಅಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಇಷ್ಟು ಕಷ್ಟವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲವೆಂದೂ ತಿಳಿಸಿದರು. ಸತ್ಯ ತನ್ನ ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ಮೃದು, ಮಧುರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದನು. ಶೇಷಮರಾಜುವಿನ ಕುಟುಂಬ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ದೊಡ್ಡ ಮಗನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಇಂತಹ ಸಂದಭ೵ದಲ್ಲಿ ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋದರೆ ಊರಿನ ಜನ ಆಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಇದು ಕುಟುಂಬದ ಮಯಾ೵ದೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸತ್ಯ ತಿಳಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಅತಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಪುಟ್ಟಪತಿ೵ಗೆ ಮರಳಿ ಬರುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದನು. ಇಂದಿಗೂ ಸಹ, ಸ್ವಾಮಿ ತನ್ನ ಯುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಬಗ್ಗೆ ಹೊರಗೆಲ್ಲೂ ಮಾತನಾಡಬಾರದು ಅದು ಕುಟುಂಬದ ಮಯಾ೵ದೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಎಂದಿಗೂ ಹೊರಗೆ ಮಾತನಾಡಬಾರದು ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾನೆ ಅದು ಗೌರವವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಸತ್ಯ ಪುಟ್ಟಪರ್ತಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ, ಈಶ್ವರಮ್ಮ ಸತ್ಯನ ಎಡ ಭುಜದ ಚರ್ಮದ ಮೇಲಿನ ಕಪ್ಪು ಗುರುತನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಅವನಿಗೆ ಆ ಗಾಯ ಹೇಗೆ ಆಯಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಯ ಬಯಸಿದಾಗ ಸತ್ಯ ಸುಮ್ಮನೇ ನಕ್ಕನು. ಆದರೆ ಆಕೆಯು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ, ಅವನ ಭುಜದ ಆ ಗುರುತು ಕೋಲಿನ ಎರಡೂ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ನೇತಾಡುವ ನೀರಿನ ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸತ್ಯ ಹೇಳಿದನು. ಸತ್ಯ, “ಅಮ್ಮಾ, ಅದು ನನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ವಿಷದ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿದು ಮಕ್ಕಳು ಎಷ್ಟು ದಿನ ಬದುಕಬಲ್ಲರು? ನಾನು ಜೀವ ಜಲವನ್ನು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಒಯ್ಯುತ್ತೇನೆ ಅಮ್ಮಾ, ನಾನು ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಲೆಂದೇ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ.” ಎಂದು ಆಕೆಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸಿದನು.